Vorig jaar postte ik een verhaal over de anonieme
portretschilder die mijn betovergrootvader William Henri Karel Nielo
(1830-1892) vereeuwigde.
Ik schreef het schilderij toe aan een lokale
Surinaamse kunstenaar.
Navraag bij een familielid die het schilderij bezit
leverde het volgende spannende verhaal.
De eigenaar van het portret is een kleinzoon van
Helena Wiljeane Nielo, een dochter van W.H.K. Nielo. Zij had het verhaal van
haar vader gehoord en het later doorverteld aan haar kleinzoon.
De schilder was een uit het bagno van St. Laurent du Maronie
in Frans Guyana gevluchte gevangene. Hij wilde anoniem blijven in Suriname en
daarom is het schilderij niet gesigneerd. Hij zou tijdens de Franse Revolutie
zijn verbannen naar Frans Guyana, waaruit hij uiteindelijk naar Suriname wist
te ontkomen.
Tot zover het overgeleverde verhaal.
Dé Franse Revolutie was begonnen in 1789. Er werden in deze tijd politieke tegenstanders naar Frans
Guyana verbannen. Voor de geschiedenis van het portret van mijn voorvader op middelbare leeftijd was dit iets te vroeg om de schilder in die revolutietijd te kunnen plaatsen.
Tussen 1830-1848 zijn er in Frankrijk nog twee revoluties
geweest.
Het Bagno zoals we dat nu kennen werd in 1852 opgericht door keizer Napoleon
III.
De laatste grote revolutionaire opstand was de Commune van
Paris in 1871. Communards diena het neerslaan van de opstand niet werden terechtgesteld, werden gedeporteerd
naar Nieuw Caledonië in de Stille Oceaan.
Vanaf 1852 werden veel zware criminelen en politieke
tegenstanders, met name anarchisten naar Frans Guyana verbannen. Velen
probeerden naar Suriname te ontsnappen, sommigen overzee en anderen over de
Marowijnerivier. Een levensgevaarlijke tocht. Degenen die de ontberingen en
gevaren overleefd hadden en Paramaribo wisten te bereiken waren niet veilig. Als ze werden opgepakt gingen ze linea recta terug naar Frans Guyana.
 |
| De Marowijne rivier tussen Albina en Saint-Laurent Bron: Google. Satellietopname |
Hoe onze anonieme schilder de Marowijne is overgestoken zal altijd een vraag blijven. Saint-Laurent ligt tegenover Albina in Suriname. De rivier is daar heel breed en er staat een sterke stroming. Verder zwemmen er in het troebele water heel wat enge hapgrage beesten. Zwemmend daar de rivier oversteken lijkt me toch wel een beetje onwaarschijnlijk. Maar niets is onmogelijk
 |
| Definitieve vaststelling Koloniale huishoudelijke begrotingn Suriname over het dienstjaar 1869 Handelingen der Tweede Kamer der Staten-Generaal Vol. 34 1354, 97e zitting 4 mei |
Een uitgebreid artikel over leven in het bagno is verschenen in “De Gids” van 1905 : “Het bagno in Fransch Guyana”
