donderdag 20 februari 2025

Wie danst er voor Shiva?

 Shiva Nataraja is de weergave van de kosmische goddelijke dans. Shiva danst voor de wereld.


Shiva Nataraja in het shatkona symbool

Maar wie danst er voor Shiva? Al is het maar als bedankje voor zijn eeuwigdurende danskunst die de mensheid zo bekoort.

In 1931 zong Greta Garbo in het verfilmde levensverhaal van Mata Hari :“Shiva, I dance for You tonight ….”

Mata Hari zelf danste 1905 in Musee Guimet in Parijs zogenaamde Indiase dansen in de nabijheid van een nataraja beeld. Het optreden van Mata Hari werd gefotografeerd.

Mata Hari danst in Parijs in 1905 voor een Nataraja

Een filmfragment en foto’s van Mata Hari zijn te vinden op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=ElsdAWdEl3k

Artikel over het optreden van Mata Hari in Parijs
Bron : www.delpher.nl

Artikel over het optreden van Mata Hari in Parijs
Bron : www.delpher.nl

Maar voor Shiva en vele andere goden en godinnen werd al eeuwenlang gedanst in de hindoetempels in India, Thailand, Cambodja, evenals op Java en Bali.

Op YouTube staat een korte film uit de jaren 1930 opgenomen over een gewijde dans uitgevoerd door een tempeldanseres voor het beeld van de Nataraja in een tempel, helaas zonder geluid. De dans is opgenomen vanachter het nataraja beeld, alsof we door de ogen van de god naar de uitvoering kijken.

De priester ontvangt de danseres
Bron: YouTube

Onder het wakend oog van de priester
Bron: YouTube

Inmiddels werden ook Westerse dansers geïnspireerd door het Nataraja beeld, onder andere de Amerikaan Ted Shawn.

Ted Shawn in een krantenbericht uit 1930
Bron : www.delpher.nl

Een film over het levensverhaal van Mata Hari draaide in 1931 in de bioscopen. De hoofdrol van Mata Hari werd  vertolkt door Greta Garbo. In een memorabele scene danste de actrice voor een enorm Shivabeeld, waarbij ze geleidelijk aan haar gewaad verloor, gadegeslagen door begerige mannenogen. Shiva, I dance for You tonight ….” Het Shivabeeld  in de filmscene is werkelijk van een monsterlijke lelijkheid. Greta stript tijdens de dans alles af en eindigt naakt aan de voeten van het beeld, met haar rug wel discreet naar de camera en medespelers op de set.

Greta Garbo danst voor Shiva
Bron: YouTube
Greta Garbo danst voor Shiva
Bron: YouTube

Greta Garbo danst voor Shiva
Bron: YouTube

Greta Garbo danst voor Shiva
Bron: YouTube

Greta Garbo danst voor Shiva, einde van de dans
Bron: YouTube

In 1932 toerde een Indiaas dansgezelschap door Nederland. De twee berichten die hier worden getoond zijn een selectie uit de vele krantenartikelen die werden gewijd aan dit gezelschap en de dansvoorstelling.

Indiase dansers in Nederland 1932
Bron : www.delpher.nl

Indiase dansers in Nederland 1932
Bron : www.delpher.nl

Alle grote musea in de wereld wilden een Nataraja in hun collecties hebben. 

1932 Nataraja in in de collectie
van een Amerikaans museum
Bron : www.delpher.nl

In 1935 verwierf het Rijksmuseum in Amsterdam een fraaie Nataraja.

1935 Museum Amsterdam
Bron : www.delpher.n
l 

Een documentaire uit 1938 in Technicolor (naar mijn smaak tot nu toe de mooiste techniek in de geschiedenis van de kleurenfilm) over Indiase tempels bevat een hele mooie tandava uitvoering van een tandava. Te zien op YouTube.

Temples of India
Bron : YouTube

En dan worden we weer  eens op westerse fantasieën vergast in de films Der Tiger von Eschnapur https://madhulikaliddle.com/2011/07/27/der-tiger-von-eschnapur-1959/  en het vervolg Das Indische Grabmal.

In beide films van de regisseur Fritz Lang komt een dansscene voor uitgevoerd voor een enorm beeld van een godin. Het zou Shiva moeten zijn volgens de films. Whoa. WTF. De filmmakers hebben zich vergist in de sekse van Shiva. Let vooral op het kostuum van actrice Debra Paget, en de neppe slang.  Zoek dan vooral het verschil in het uiterlijk van de tempeldanseres uit de documentaire van 1930.

Debra Paget danst voor de rondborstige Shiva.
Bron : YouTube

En in deze moderne tijden kan de liefhebber elk moment op internet genieten van dansen gewijd aan de Heer van de Dans.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten