Familiegeschiedenis: William Henri Karel Nielo en de anonieme portretschilder

Vorig jaar postte ik een verhaal over de anonieme portretschilder die mijn betovergrootvader William Henri Karel Nielo (1830-1892) vereeuwigde. 

Ik schreef het schilderij toe aan een lokale Surinaamse kunstenaar. 

Navraag bij een familielid die het schilderij bezit leverde het volgende spannende verhaal. 

De eigenaar van het portret is een kleinzoon van Helena Wiljeane Nielo, een dochter van W.H.K. Nielo. Zij had het verhaal van haar vader gehoord en het later doorverteld aan haar kleinzoon.

De schilder was een uit het bagno van St. Laurent du Maronie in Frans Guyana gevluchte gevangene. Hij wilde anoniem blijven in Suriname en daarom is het schilderij niet gesigneerd. Hij zou tijdens de Franse Revolutie zijn verbannen naar Frans Guyana, waaruit hij uiteindelijk naar Suriname wist te ontkomen.

Tot zover het overgeleverde verhaal.

Dé Franse Revolutie was begonnen in 1789. Er werden in deze tijd politieke tegenstanders naar Frans Guyana verbannen. Voor de geschiedenis van het portret van mijn voorvader op middelbare leeftijd was dit iets te vroeg om de schilder in die revolutietijd te kunnen plaatsen.

Tussen 1830-1848 zijn er in Frankrijk nog twee revoluties geweest. 

Het Bagno zoals we dat nu kennen werd in 1852 opgericht door keizer Napoleon III.

De laatste grote revolutionaire opstand was de Commune van Paris in 1871. Communards diena het neerslaan van de opstand niet werden terechtgesteld, werden gedeporteerd naar Nieuw Caledonië in de Stille Oceaan.

Vanaf 1852 werden veel zware criminelen en politieke tegenstanders, met name anarchisten naar Frans Guyana verbannen. Velen probeerden naar Suriname te ontsnappen, sommigen overzee en anderen over de Marowijnerivier. Een levensgevaarlijke tocht. Degenen die de ontberingen en gevaren overleefd hadden en Paramaribo wisten te bereiken waren niet veilig. Als ze werden opgepakt gingen ze linea recta terug naar Frans Guyana.

De Marowijne rivier tussen Albina en Saint-Laurent
Bron: Google. Satellietopname

Hoe onze anonieme schilder de Marowijne is overgestoken zal altijd een vraag blijven. Saint-Laurent ligt tegenover Albina in Suriname. De rivier is daar heel breed en er staat een sterke stroming. Verder zwemmen er in het troebele water heel wat enge hapgrage beesten.  Zwemmend daar de rivier oversteken lijkt me toch wel een beetje onwaarschijnlijk. Maar niets is onmogelijk

Definitieve vaststelling Koloniale huishoudelijke begrotingn Suriname over het dienstjaar 1869
Handelingen der Tweede Kamer der Staten-Generaal Vol. 34 1354, 97e zitting 4 mei

Een uitgebreid artikel over leven in het bagno is verschenen in “De Gids” van 1905 : “Het bagno in Fransch Guyana”