Op onderstaande foto in een krant uit 1934 staat een fraai wit gebouw aan de oever van een rivier. In eerste instantie een operagebouw zou je denken, tot je het onderschrift leest : Tempel der Verschrikking en daarmee is de toon meteen gezet.
Het is een grote tempel in Calcutta, gewijd aan de grote godin Kali.
In de film IndianaJones and the Temple of Doom wordt
een zeer ongunstig beeld van de godin Kali en haar cultus gegeven.
Ik vraag me af waarom? Hebben de scenarioschrijvers zich bij
hun onderzoek onder meer laten leiden door afbeeldingen van de godin Kali
staande op Shiva? Het zou zo maar kunnen.
Kali was een manifestatie van de Shakti, de vrouwelijke kosmische
energie die was gereïncarneerd als Parvati, de wederhelft van Shiva. Op een
goede dag werd het universum weer eens bedreigd door een machtige demon. De
bang geworden goden riepen de hulp van Shiva in. Deze stuurde de machtige
Parvati erop uit. Parvati transformeerde in de afschrikwekkende Kali om de
demon te bestrijden. Nu had deze demon ooit een goddelijke gunst ontvangen. Uit
elke druppel bloed die hij verloor zou een nieuwe demon worden geboren. Om hem
te verslaan moest Kali dus zijn bloed opvangen en drinken. Kali overwon de
demon, maar door zijn bloed was ze in een uitzinnige toestand geraakt en danste
ze woest bovenop de demonenkadavers. Niemand en niets kon haar uit haar roes
halen. De wereld dreigde ten onder te gaan. De enige die haar weer tot zinnen
kon brengen was Shiva. Hoe hij dat deed? Er zijn twee versies. De minst bekende
versie verhaalt dat Shiva als baby op het slagveld ging liggen en toen Kali het
kind hoorde huilen ontwaakte haar beschermende moederinstinct en keerde ze
terug tot Parvati.
In het tweede meer bekende verhaal ging Shiva voor lijk
tussen de doden liggen en toen de dansende Kali haar voet op hem zette,
herkende ze hem en kwam ze weer bij uit haar goddelijke delirium. Uit schaamte
stak ze toen haar tong uit. Kali staande op Shiva is in de Indiase kunst een
bekend iconografisch beeld.
 |
| Bron : wikimediacommons |
In de Tantrische school zijn andere zeer expliciete prenten
vervaardigd waarin Kali bovenop de inerte Shiva zit, en met hem om een
uitdrukking uit het Rooms-katholieke jargon te gebruiken hun “huwelijk consumeert”.
Kali bovenop Shiva staande of zittend, in beide gevallen activeert zij hem met
haar kosmische energie.
Shiva had tijdens zijn huwelijk met Sati, de eerste
reïncarnatie van Shakti. al eerder met Kali te maken gehad, als een van de 10 Mahavidya’s. Sati wilde naar het
offerfeest dat haar vader koning Daksha zou organiseren. Daksha, zoon van de
God Brahma had een bloedhekel aan zijn schoonzoon, die hij beschouwde als
“langharig werkschuw tuig” (om maar eens een echte Nederlandse uitdrukking te
gebruiken). In zijn ogen was Shiva niet OSM. Onder grote druk van de Goden
moest hij toestaan dat Sati met Shiva trouwde. Hun huwelijk was noodzakelijk om
het welzijn van de schepping te garanderen. Daksha nodigde iedereen die er toe
deed uit behalve Shiva en Sati. Sati was boos over deze belediging en wilde
perse naar het offerfeest. Shiva was niet zo op status en hij wilde niet dat ze
ging. “Je komt niet onuitgenodigd op een feestje. Gaat niet gebeuren. Punt.”
Sati werd toen zo giftig dat ze uit haar kosmische kracht een demonische godin
te voorschijn bracht. Dat was Kali, de eerste mahavidya
Shiva werd toen wel een beetje heel erg bang en probeerde er
van door te gaan. Maar zijn aftocht werd geblokkeerd door een tweede
angstaanjagende mahavidya Tara
Shiva vluchtte 10 verschillende richtingen uit en elke keer
werd hij tegengehouden door een nieuwe mahavidya.
Toen moest hij Sati wel naar het feest van haar vader Daksha laten gaan. Hoe
dat afliep is een ander verhaal.
Terug naar de Kali manifestatie van de Shakti.
In alle oude religies in de wereld waren (moeder) godinnen belangrijk.
Het Christendom heeft in Europa de
cultus van de machtige (moeder)godinnen uitgewist en de godinnen naar de
geschiedenisboeken en musea verbannen. Lastige vrouwen kregen een enkeltje
brandstapel. De Maagd Maria, moeder van Jezus is maar een bleke verschijning
vergeleken met Hera, Pallas Athene, Artemis, Cybele, Demeter en hun Romeinse
zusters. Hetzelfde kan gezegd worden voor de streken die bezweken voor het
zwaard van de Halve Maan.
In Azië worden machtige godinnen nog steeds in ere gehouden,
met name in het Boeddhisme, Hindoeïsme en in Japan in het Shintoïsme.
De onwetende West-Europese reizigers en veroveraars,
overtuigd van hun mannelijke superioriteit die ze via hun religie met de
paplepel hadden meegekregen waren natuurlijk geschokt toen ze in vroeger tijden
werden geconfronteerd met de beeltenissen van de godin Kali. Een demonische helleveeg
die een levenloze mannenfiguur met voeten trad was notabene het onderwerp van
diepe devotie, vereerd door mannen en vrouwen. De associatie van Kali met een cultus van roofzuchtige
Thuggee bende was natuurlijk ook geen goede pr. Kali werd sowieso geassocieerd
met bloedige offers. Regelmatig verschenen er kranten artikelen over mensen die
werden geofferd op de altaren van Kali.
 |
| Bron : www.delpher.nl |
De tempel der Verschrikking aan de oever van de Ganges in Calcutta, 1934
Met name in 1857 tijdens een tegen de Engelsen gerichte
grote opstand in India stonden de Nederlandse kranten bol van gruwelverhalen
over Kali. |
| De godin Kali in Britse fantasie, 1892 |
De makers van “Indiana Jones and the Temple of Doom” waren
volgens eigen zeggen geïnspireerd door de
avonturen film Gunga Din uit 1939.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gunga_Din_(film)
https://en.wikipedia.org/wiki/Gunga_Din
https://en.wikipedia.org/wiki/Gunga_Din_(film)
Ik heb Gunga Din
niet bekeken, maar vond wel een afbeelding van Kali uit deze film. Niet bepaald het meisje waar
je mee een avondje uitgaat, maar vergeleken met de horror uit de Indiana
Jonesfilm was ze niet onaardig om te zien. Overigens was men in India in 1939 ook niet erg blij met deze film.
 |
| bron : YouTube |
In 1959 bracht de Britse in horrorfilms gespecialiseerde
Hammerfilms “the Stranglers of Bombay” naar het witte doek. De Kalitempel van
de thuggees is in de jungle. Mogelijk is de locatie van de tempel in het oerwoud geïnspireerd
door een 19e-eeuwse lithografie van een Russische edelman die in
India had gewoond.
 |
| 19e-eeuwse steendruk: aanbidding van Kali, detail |
Het beeld van Kali is afschrikwekkend maar staat nog ver van
de doodskopkali uit de “Temple of Doom”
 |
| Hoofd van Kali uit de trailer van The Stranglers of Bombay |
 |
| Dit beeld vormde mede de inspiratie van de Kali in The Stranglers of Bombay |
Enkele beelden uit de film The Stranglers of Bombay
 |
| Kali in The Stranglers of Bombay |
 |
| Kali in The Stranglers of Bombay |
 |
| Kali staande op Shiva in The Stranglers of Bombay |
De godin staat op de liggende
mannenfiguur. Zie je op de laatste foto de plek waar haar wapen zijn lichaam raakt? Gevalletje
castratieangst bij de makers, nietwaar? Bij al deze films wist het grote
publiek natuurlijk het achterliggende verhaal niet. Voor hen is Kali niets
anders dan de verbeelding van de verslindster die de man wil domineren. Overigens eindigt in “The
Stranglers of Bombay” de boosaardige hogepriester ook op een akelige manier
op de brandstapel die hij voor iemand anders had bestemd.
1963 verblijdde Italië de wereld met de film Kali Yuga, de wraakgodin. De makers
verwarren de naam van de godin met de naam gegeven aan het tijdperk Kali Yug
(Het IJzeren tijdperk, of het Zwarte tijdperk) Dit is overigens het tijdperk waarin we nu leven.
 |
| Kali-Yug, 1963 |
1983. Indiana Jones
and the Temple of Doom. komt in de bioscoop en wordt in India niet erg gewaardeerd om het zachtjes uit te drukken.
1999 Nina Hagen bezingt Kali
Bron YouTube2015 De godin Kali als kunstwerk op het Empire State
Building, was een onderdeel van een expositie over de kwetsbaarheid van de
natuur. De wereld heeft een nieuwe woeste avatar nodig, die de aarde moet beschermen
tegen de huidige demonen : uitsterving, vergiftiging en klimaatverandering.
 |
| Bron : YouTube |
Krijgt Mata Kali in het Westen toch nog een beetje positieve
pr.
 |
Een overzicht van de treffers op de zoekterm Kali in de collecties
op www.delpher.nl |
