zaterdag 7 juni 2025

Harihara : Shiva, Vishnu, Mohini en de demonen Mahishi en Bhasmasura

Asuras (demonen) konden net als mensen door langdurige meditatie, ascese, penitentie en vrome toewijding gunsten verkrijgen van de door hen aanbeden god of godin. Nu waren de meeste demonen (enkele goeien uitgezonderd) machtsbelust, arrogant en ronduit dom. Ze wilden onsterfelijkheid en daarmee universele almacht. Onsterfelijkheid werd hun categorisch geweigerd door de Goden. Daarop verzon de betreffende asura als gunst om alleen onder bepaalde bijna onmogelijke omstandigheden te kunnen worden gedood. De asura dacht slim te zijn, maar de Goden waren meestal een tikkeltje slimmer.

Mahishi,de asura die bij Brahma bedong dat ze alleen door een zoon die uit Shiva en Vishnu was geboren (dat noemen we nou: de Goden verzoeken), zou kunnen worden gedood komt op het toneel. Mahishi dacht slim te zijn, maar Vishnu was een tikkeltje slimmer. Mahishi doet vervolgens haar ding (hele nare dingen)  en vergeet de Goden, maar de Goden vergeten haar niet.

Komt demon nr. twee Bhasmasura op de planken. Bhasma is het woord voor as.

Ook Bhasmasura had heer Shiva door langdurige aanbidding zover gekregen dat hij een wens mocht doen. Nu lag het in de aard van Shiva dat hij een geuite wens moest vervullen, met uitzondering van onsterfelijkheid. Bhasmaatje wilde zijn naam eer aan doen en vroeg om de macht dat iedereen waarop hij de hand legde in as veranderde. Shiva stemde toe. Bhasmasura voelde geen verschil en vroeg of hij de macht nu werkelijk had verkregen. Shiva, heel naïef: “Dat kun je nu uitproberen.” Oei, niet goed over nagedacht. Bhasmasura strekte verlekkerd zijn hand uit naar Shiva die moest rennen voor zijn existentie.  Vishnu kwam zijn mattie te hulp en nam de gedaante aan van Mohini. 

Bhasma stuitte bij zijn zoektocht naar de verdwenen Shiva op de onweerstaanbare Mohini en hopeloos verliefd deed hij haar een aanzoek. Mohini eiste dat hij eerst leerde dansen. Bhasmasura wilde wel dansles van Mohini volgen, en deed al haar bewegingen na. Ja en u raad het al. Mohini legde haar hand op haar hoofd, Bhasmasura volgde het gebaar en poef, daar lag een hoopje rokende as.

19e eeuwse afbeelding: Bhasmasura en Mohini dansen
Shiva kijkt toe vanachter de boom waar hij zich had verstopt
Bron: wikimedia commons


Filmscene Bhasmasura en Mohini met Shiva achter een boom
Deze scene is geinspireerd op de oude prent erboven
Bron: https://www.youtube.com/watch?v=avpWQsGpXhg

Shiva was weer inmiddels weer tevoorschijn gekomen uit zijn schuilplaats en de nieuwsgierige Shiva vroeg aan Vishnu, hoe hij Bhasmasura had verslagen, en vroeg of deze voor zijn ogen in Mohini wilde veranderen. Vishnu had er niet veel zin in want Shiva kennende, wist hij wat er van zou komen. Shiva accepteerde geen nee en bleef stevig aandringen Intimiderend grensoverschrijdend gedrag noemen we dat nu. Vishnu bezweek voor de druk en voilà: wat hij vreesde gebeurde ook. Shiva raakte onder de betovering van Mohini probeerde de schone Mohini te veroveren. Hij achtervolgde de weerspannige schone, en uiteindelijk ving hij haar in een innige omarming, waarop Vishnu weer zijn oorspronkelijke gedaante aannam, maar de twee goddelijke entiteiten versmolten tot een eenheid: Harihara. 

 



Beschrijving van Picart uit 1723: Shiva en Vishnu vereniging tot Harihara.
Shiva wordt hier Rutrem genoemd, een verbastering van Rudra.
Bron: www.delpher.nl




Beschrijving van Picart uit 1723: Shiva en Vishnu vereniging tot Harihara
Shiva wordt hier Rutrem genoemd, een verbastering van Rudra.
Bron: www.delpher.nl


Chiven et Vichenou
sous le nom de Sanjara Nairanem
Uit een editie van het reisverslag van Pierre Sonnerat, uitgave 1806
Bron: Google Boeken


Har-Hari
Wilkins Hindu Mythology, Vedic and Puranic...
Bron: Internet Archive

Tsja en toen had Mahishi een probleem, want uit het samengaan van de kosmische energie van Shiva en Vishnu werd een zoon Ayyappan geboren. Mahishi had nooit kunnen bevroeden dat haar voorwaarde werkelijkheid zou worden. Ze was ten dode opgeschreven, want Ayyappan werd haar ondergang.  Karma is a bitch.

Het verhaal van Bhasmasura en Mohini was al eeuwenlang een favoriet op het toneel in India en is sinds de vroege 20e eeuw ook verfilmd.

Enkele voorbeelden

1913 Mohini Bhasmasur - Wikipedia

1957 Leukezwart-wit https://www.youtube.com/watch?v=LyIuC5zT_xs

Shiva heeft een oogje op Mohini.https://www.youtube.com/watch?v=h6u4wruHfXM

















Geen opmerkingen:

Een reactie posten