Het begint met een advertentie uit 1923, waarin reclame werd gemaakt voor platen waarop onder andere de Gaurisankar-foxtrot werd uitgevoerd. Het was de tijd van de 78 toeren platen en de charleston, de woeste Twintiger Jaren van de 20e eeuw
 |
| Reclame voor de Gaurisankar Foxtrot1923 Bron: www.delpher.nl |
Wat krijgen we nou?
Gauri is een van de namen van de godin Parvathi en Sankar is
een van de namen van Shiva. Shiva en Parvathi dansen wel af en toe samen een tandava, maar
een foxtrot? Het moet niet veel gekker worden. Wat is hier aan de hand. Het
antwoord ligt in het verleden en in de verre Himalaya.
Begin 19e eeuw was al bekend dat de hoogste
bergen op deze planeet waren te vinden in Azië, gevolgd door Amerika en Afrika.
 |
| Hoogste bergen in de wereld, 1828 Detail Bron: www.delpher.nl |
Deze bergen werden en worden aangeduid met de namen, die ze
van de lokale bevolking hadden gekregen. Nu was er een hoge top, genaamd “Peak XV” in Nepal, waarvan de naam bij
de Britten nog niet bekend was. Tussen 1840-1852 wezen diverse hoogte metingen
uit dat Peak XV mogelijk de hoogste berg op aarde was en een Indiase wiskundige
Radhanath Sickdhar berekende in 1852 dat Peak XV ruim 29.000 voet hoog was,
omgerekend 8800 en nog enkele tientallen meters hoog.
Toen moest het beestje nog een naam krijgen.
De toenmalige directeur van de Topografische Dienst, belast
met de opmeting van India, ene meneer Waugh vond dat de berg naar zijn voorganger, kolonel George Everest (uitspraak
Eeffriest) moest worden genoemd. Everest
zelf voelde er niet zoveel voor, de berg moest volgens hem de naam krijgen die
de lokale bevolking gebruikte.
In 1856 werd officieel besloten dat Peak XV voortaan als Mount Everest door het leven ging
In 1855 maakte een Duitse geograaf Herman de Schlagintweit, die op expeditie was
in de regio een aquarel van de berg en noemde deze Gaurisankar
 |
| gedrukte uitgave van een aquarel uit 1855, Gaurisankar of Everest |
Veel later gedrukte afbeeldingen van de Gaurisankar-Everest zijn ontleend aan deze prent.
De berg was trouwens bij de bewoners in die streek onder
andere bekend als Deodhunga, en onder beide namen werd hij soms afgebeeld
 |
| Gaurisankar of Deodhunga, 1857 Bron: www.delpher.nl |
-
 |
| Voorstelling van de hoogste bergen op deze planeet,1864 Bron: www.delpher.nl |
 |
| De lokale namen van de Everest, waaronder Gaurisankar, 1866 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Overzicht van de hoogste bergen (detail) 1867 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Verklaring van de naam Gaurisankar 1871 |
 |
| Een drinklied ter ere van de hoogste berg, ca. 1876 Het weekblad werd tussen 1844-1944 uitgegeven |
In 1878 deden een aantal wetenschappers in Engeland om met gevaar voor eigen leven met een luchtballon boven 8800 meter te stijgen.
 |
| Boven de 7000 meter wordt het link, 1878 Bron: www.delpher.nl |
De naam Gaurisankar voor de Everest was controversieel, vele
geografen waren van mening dat Gaurisankar een andere berg dan de Everest was.
Uit de vele afbeeldingen van de hoogste top op deze planeet
heb ik een selectie gemaakt.
 |
| Gaurisankar, 1864 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar, 1868 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar-Deodhunga, 1868 Bron: www.delpher.nl |
 |
| De Everest in het ochtendgloren, 1876 Bron: https://archive.org/details/indianalpsandho00mazgoog/page/n386/mode/1up |
 |
| Gaurisankar 1891 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar in een Duitse publicatie 1891 |
 |
| Twee verschillende bergen, elk met hun eigen naam 1904 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar en Mount Everest op de kaart in Haack Grosser Welt Atlas, 1968, Kaartblad 32 |
 |
| De hoogste berg, 1922 Bron: www.delpher.nl |
Gaurisankar als
metafoor
De Gaurisankar werd
in de 19e en vroege 20e eeuw een begrip voor het
allerhoogste, gebruikt in de beeldspraak om iets aan te duiden wat niet overtroffen
kon worden, bijvoorbeeld de steeds maar stijgende belastingdruk, toenemende
staatsschulden, de hoogste persoonlijke ambities.
Ik geef hier een aantal voorbeelden, die voor zichzelf
spreken. Commentaar overbodig
 |
| Aan de opvoeding en scholing van de man besteedde middelen 1895 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Het Amerikaanse superkanon kan wel 10 km hoog schieten, 1900 Bron: www.delpher.nl |
 |
| De belastingen overstijgen de hoogste bergtop, 1923 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Mahatma Gandhi, 1923 Bron: www.delpher.nl |
 |
| De hoogste ambitie gerealiseerd, 1928 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar vergeleken met de Sint-Pietersberg in Limburg, 1932 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Proporties van de Duitse staatsschuld, 1933 Bron: www.delpher.nl |
 |
| De vergadering van de Volkenbond, 1935 Bron: www.delpher.nl |
 |
| Gaurisankar als metafoor, 1942 |
 |
| Shiva en Parvathi op hun bergtop (eind 18e eeuw) Bron:https://archive.org/details/bub_gb_USj1_AFjcNYC/page/n378/mode/thumb |
Een plaatje uit een Italiaanse collectie, gebaseerd op een originele Indiase tekening: Shiva en Parvati op de (mythische) berg Meru. Ze zitten allebei op een eigen bergtop. Deze afbeelding past goed bij de twee bergtoppen van de Gaurisankar.
