maandag 7 april 2025

Zalig zijn zij, die sterven in Kashi

Abraham Rogerius schreef in “Open deure tot het Verborgen Heydendom”, 1651 op pagina 197 over de heiligheid van de stad Casi (Kashi), gelegen aan de Ganges en het geloof, dat het water van deze rivier de kracht heeft alle zonden van de mensen weg te wassen Verder zou iedereen die in Casi sterft zalig worden, dat wil zeggen nooit meer worden geboren. De ziel is voor eeuwig bevrijd van de cyclus van leven en dood. 

Open deure tot bet verborgen Heydendom, 1651
Eswara fluistert in het rechteroor van de stervende mensen in Kashi
Bron: www.delper.nl

De reden waerom dat sulkcs ghebeurt is, om dat Eswara*, na het segghen van de Vedam, gheseght heeft, dat die plaetse soo heyligh soude zijn ; ende oock om dat Eswara de Luyden, alsse op ’t sterven liggen in’t rechter oore in-blaest: ende door deze middel soudense van hare sonden gerynight werden. Dit en ghebeurt niet alleen den Menschen maer oock aen de Beesten. Daerom en soude oock aldaer noch Mensch, noch Beest, op de rechter oore sterven,….

*Eswara is een van de namen van God Shiva.

De Franse uitgave van Rogerius, gepubliceerd in 1670 bevat ook dit verhaal.

De Franse uitgave van Rogerius, gepubliceerd in 1670
Bron : www.delpher.nl

Ook in andere werken is dit verhaal opgenomen, namelijk in het werk van Bernard Picart “Ceremonies et coutumes religieuses de peuples idolatres", 1723

Ceremonies et coutumes religieuses de peuples idolatres", 1723
Beschrijving van Eswara die de stervenden de zaligheid geeft
Bron: www.delpher.nl

Casi, qui est aussi nommé Varanasi est dans le Roiaume de Bengale, au bord du Gange à douze lieuës d’Ajotja, & de Preyaga. Casi passe pur un lieu si saint que tous ceux qui y meurent jouïssent du Privilege du’Eswara à autrefois attaché à de lieu-là. Lorsqu’ils sont à l’agonie il ne manque point  de leur venir soufler dans l’oreille droite & de les purifier ainsi de tous leurs pechez : Cest pour dela que tant les hommes que les bètes meurent couchez sur l’oreille gauche. Si quelqu’un s’étout imprudemment couché sur l’oreille droit, ne manquera jamais, disent-ils, de se tourner de l’autre côté lorsqu’il sera prêt d’expirer…..”

Nederlandse uitgave van Picart, 1728
Bron: www.delpher.nl
Nederlandse uitgave van Picart, 1728
Bron: www.delpher.nl

De Nederlandse vertaling uit 1728 gaat als volgt : “Casi, wordt zodanig een Heilige Plaats geacht, dat alle die’er sterven van het voorrecht genieten, ’t welk Eswara eertijds aan deeze plaats heeft gehecht. Wanneer zy op ’t zieltogen leggen, verzuimt men niet* hen in’t rechteroor te blaazen, en hen dus van alle hunne zonden te zuiveren: om die reden is ’t dat zoo wel menschen als beesten op hun linker oor leggende, sterven. Indien iemand zoo onvoorzichtig is en op zijn rechter oor ligt, zal hij nooit verzuimen, zeggenze zich op de andere zijde te keeren wanneer den zieken op sterven legt….

* verzuimt men niet .De vertaler ging hier de mist in in. Een juiste vertaling had moeten zijn “verzuimde hij (Eswara) niet om hen in het rechteroor te komen blaazen”. Blazen is een oude term voor fluisteren.

Natuurlijk was ik benieuwd naar welke woorden de stervenden uit de mond van Eswara te horen krijgen. Het woord van Verlossing is de Taraka Mantra. OK. Er zijn verschillende opvattingen over welke woorden in deze Taraka Mantra worden uitgesproken. 

It is verily declared that death in Kasi would ensure Immortality (Kaasyaam tu maranaat Muktih), because Lord Visvesvara instructs in the right ear of the dead the salvation assuring Taraka Mantra” Bron: Shiva Purana

Taraka betekent Veerman. Shiva Tarakeshwara in zijn functie als concullega van Charon  begeleidt  de zielen naar hun bestemming en volgens de bovenstaande beschrijvingen zou dat bij sterven in Kashi of Varanasi Moksha zijn.

zaterdag 5 april 2025

Malik Ambar

In 2006 tijdens een verblijf in India kocht ik het fraaie boek “African Elites In India” over de geschiedenis van Afrikanen die in de loop der eeuwen, meestal als gevolg van slavenhandel in India terechtkwamen. Een deel daarvan werd moslim, en sommigen bekeerlingen wisten machtige posities te verwerven aan de hoven van een aantal sultanaten. Een van hen was de Ethiopiër  Malik Ambar, die de Moghuls slapeloze nachten bezorgde. 

Tot mijn verrassing trof ik een afbeelding van Malik Ambar aan in een oude 17e-eeuwse publicatie over India. In dit werk van Olfert Dapper uit 1672 werd op bladzijde 352-353 Melik Ambar beschreven als een kundig leider, maar genegen tot toverij en afgoderij. 

afbeelding van Malik Ambar blz 353
Bron : www.delp[her.nl
Beschrijving behorende bij de prent, blz. 353
Bron: www.delpher.nl

Zijn guerrillatactieken in de oorlogsvoering tegen keizer Akbar en diens opvolgers werd later in de 17e eeuw overgenomen door de Maratha vorst Shivaji.

donderdag 3 april 2025

Hoe vang je water met een slang?

Een van de bekendste verhalen uit de Indiase mythologie is het Karnen van de Zee door de Goden en Demonen om het elixer der onsterfelijkheid te verkrijgen.

In een oude publicatie uit 1672 vond ik een bijzonder verhaal over de aanleiding tot deze actie, en een bijzondere afbeelding

Beschrijving van de avatar Kourma, en het Karnen van de Zee,
door  Olfert Dapper, 1672
Bron www.delpher.nl

De zee was nogal hoogmoedig en gaf hoog op over de schatten die ze in zich verborg

Mahadeu, dat wil zeggen Vishnu werd hier over nogal boos “en hij beval  de Deyten* een geslacht der Reuzen* en den vierhoofdigen God Bramha, na de stroom Siamboerwetty** en de gouden berg Meerparwat, anders Merouw, hoog veertig duizend mijlen, en gelegen in het middelpunt der werelt, na by de stroom te reizen, en dien met bystant der Deyten, in de zee te smyten, en den slang Signage, ander Seesha, met een slag der om te slaen : daer en boven de zee door kracht zoo te beroeren en bewegen, dat zy haere schatten, d’oorzake van haere hoogmoet en opgeblazenheid, zou genoodzaakt uit te werpen. Dit geschiede: en stelde Mahadeu***, aen de zijde van Bramha, zelf daer toe zijn hulpe in het werk…..: en de Deyten of Reuzen aen d’andere zijde ; zulx door het geweldig bewegen dezes berg de zee eerst uitwierp…

*Deyten, waarschijnlijk de Goden, Reuzen, de demonen. De schrijver haalde de goden en demonen door elkaar.

**Siamboerwetty is de rivier Jambavati

Mahadeu***(waarschijnlijk wordt hier Shiva bedoeld) De schrijver gebruikt in het boek regelmatig de naam Mahadeu als hij Vishnu bedoelt. Enigszins verwarrend omdat Mahadeu ook voor Shiva wordt gebruikt.  In dit stuk noemt hij de demonen Reuzen.

Beschrijving van de avatar Kourma, en het Karnen van de Zee,
door  Olfert Dapper, 1672
Bron www.delpher.n

Daarop volgt een opsomming van de schatten, en als laatste het gif Sahar, die slaan we maar even over.

Of zoo anderen deze autaer uitleggen, zou Wistnou of Mahadeu te dier tijd onder de gedaente van een Kourma of schildpad verschenen zijn. Want wanneer de berg Merouwa in zee was geworpen, om het Amortam of artzeny tegen het vergif Kalekote Wisjam te bekomen, viel de last van dien berg de werelt te zwaar : zulx zy na den afgrond begon te sakken. Waer over Wistnou zich te dier tijd in een schildpad herschiep om op zijn rugge de werelt te stutten.

Beschrijving van de avatar Kourma, of schildpad,
Bron www.delpher.nl

De afbeelding  in het boek van Dapper wijkt af van andere gelijksoortige afbeeldingen te zien bij Montanus(1669), Baldaeus(1672), en Picart (1723). Deze illustraties komen grotendeels overeen met een oude tekening uit de Indiase miniatuurkunst.


Het Karnen van de Zee In Japan, Arnoldus Montanus, 1669
Bron : The Internet Archive


Het Karnen van de Zee in het werk van Dominee Baldaeus, 1672
Bron : www.delpher.nl


Het Karnen van de Zee, in het werk van Picart, 1723,
gebaseerd op de afbeelding van Montanus uit 1669
Bron : www.delpher.nl


In deze andere hierboven getoonde afbeeldingen van “Het Karnen van de Melkzee” is de slang om een zuil, die de berg Meru moet voorstellen, heen geslagen. In de prent, hieronder in het boek van Dapper is de slang gewikkeld om een waterval.


Het Karnen van de Zee, Olfert Dapper, 1672
De slang gewikkeld om een stroom water.
Bron: www.delpher.nl

Boven in de wolken op zit regisseur Vishnu, die tegelijk als Kourma, de schildpad avatar  de waterstroom ondersteunt. Onderaan zijn de opgeviste schatten uitgestald.

Rechts staan de demonen (Reuzen volgens Dapper) aan de slang te trekken. Links vooraan staat Brahma en achter Brahma herkennen we de in de donkere gedaante Shiva.

Probeer maar eens een waterstroom te vangen met een touw (slang)

woensdag 2 april 2025

Shiva in Japan

Daikoku,  Japanse god van de rijkdom, een gemoedelijke goedlachse godheid is een samengaan van de Shinto Kami Ōkuninushi en Mahakaal, van oorsprong een nogal grimmige manifestatie van de hindoegod Shiva. Mahakaal is in het Boeddhisme onder andere ook een gramstorige manifestatie van Boeddha. Met de aankomst van het Boeddha in Japan, marcheerden in diens gevolg ook een aantal hindoegoden mee, onder andere Shiva.

Overzicht van hindoegoden in Japan
Bron : wikipedia

Mahakala komt in drie manifestaties, waaronder een Witte.“De Witte Mahakala is het welvarende aspect van Mahakala dat het economisch welzijn van tantrabeoefenaars steunt. Hij is de speciale beschermer van de Mongoolse boeddhist, en zijn iconografie is rijk aan symbolen die zijn status van 'welvaartsgod' benadrukken. Zo is zijn schedelkom gevuld met diverse juwelen in plaats van sterfelijke overblijfselen van zijn slachtoffers, en is zijn kroon van vijf juwelen gemaakt in plaats van de 'normale' vijf schedels

Het lijkt bijna waarschijnlijk dat Daikoku ondanks zijn naam ook zijn wortels heeft in de Witte Mahakala.

In het Japanse volksgeloof is Daikoku  een van de zeven geluksgoden. Hij wordt afgebeeld staande op twee balen rijst, met nog een zak over de schouders en een hamer in de hand. Met deze hamer klopt hij de rijkdommen in de zak. Daikoku wordt vaak vergezeld door een rat, ook een symbool van overvloed.

Dai =  Maha=groot

Koku=Kala = zwart, tijd=dood

Zo wordt Daikoku meestal afgebeeld
Bron commons. Wikimedia

De rat is de boodschapper van Daikoku
Bron commons. Wikimedia

Een ongewone afbeelding van Daikoku, met de rat
Bron commons. Wikimedia
Bron: https://artsandculture.google.com/asset/daikoku-as-a-woman-with-a-rat-gakutei/pQGllfhpLsYMCg?hl=en

Net als in China is Mahakaal een vruchtbaarheidsgod, en Daikoku wordt soms dan ook afgebeeld met een of in de vorm van een mannelijke voortplantingsorgaan.

Het woord Koku  heeft ook een sterke associatie met rijst, het basisvoedsel van de Japanners en de grondstof waaruit sake wordt gebrouwen. Een koku Is oorspronkelijk een historische  inhoudsmaat gelijk aan 150 kilo rijst, genoeg om een persoon een jaar lang te voeden De koku werd de maatstaf voor de geldstandaard. Feodaal grondbezit werd aangegeven in de hoeveelheid koku rijst die  er werd voortgebracht. De moderne maateenheid koku  wijkt af van de koku uit vroegere eeuwen.

Daikoku heeft zijn plek onder de Shinto goden en  heeft ook zijn eigen feest: Daikoku Matsuri. 

Engelbert Kaempfereen arts en wetenschapper in dienst van de VOC woonde een aantal jaren op Deshima, de VOC handelspost in Nagasaki. Hij liet de mensheid een uitgebreide en zeer lezenswaardige beschrijving van Japan na.

titelpagina, De Beschrijving van Japan....., 1729
Bron : www.delpher.nl

Kaempfer tekende onder andere een afbeelding van Daikoku op een zilveren klomp. Ook beschreef hij de god Daikoku.

Daikoku, beschreven door Kaempfer
Bron : www.delpher.nl


Daikoku, beschreven door Kaempfer
Bron : www.delpher.nl

Zilveren klomp met onderaan een afbeelding van Daikoku
en enkele munten, getekend door Kaempfer
Bron : www.delpher.nl

Beschrijving van de munten en zilveren klomp door Kaempfer
Bron : www.delpher.nl

Zilveren klomp met afbeelding Daikoku, getekend door Kaempfer
Bron : The Internet Archive

Later in de 18e eeuw beschreef de Zweed Carl Peter Thunberg Japanse munten, waar onder andere Daikoku op werd afgebeeld.

Beschrijving van Daikoku en zijn tempels door Thunberg
Bron : www.delpher.nl


Beschrijving van Daikoku door Thunberg
Bron : www.delpher.nl

Beschrijving van Daikoku op muntgeld door Thunberg
Bron : www.delpher.nl

Tekening van Daikoku op muntgeld, fig. 28 door Thunberg
Bron : www.delpher.nl

Shiva wordt in Japan ook nog onder een aantal andere namen vereerd, maar die bewaren we voor een andere gelegenheid. 

In 1927 werd in Tokyo een groot beeld van Shiva onthuld, ter nagedachtenis aan de Kanto-aardbeving van 1923.

Krantenartikel uit 1927, over het nieuwe Shivabeeld in Tokyo
Bron : www.delpher.nl

Het beeld stond in een tuin vlak bij de radiozendmasten. Ik denk niet dat het beeld de Amerikaanse bombardementen op Tokyo tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft  overleefd.

NB Daikoku moet niet worden verward met Daitoku,  hoewel deze laatste godheid de nodige uiterlijke kenmerken heeft die aan Shiva doen denken.

dinsdag 1 april 2025

Vishnu in Japan

Bij het doorbladeren van het werk van Montanus over de Gedenkwaardige gezantschappen van de VOC naar de Keizer van Japan, kwam ik behalve de afbeelding “Het Karnen van de Zee” nog twee prenten tegen die ik herkende als avatars van de hindoegod Vishnu. Montanus kon kennelijk de beelden niet plaatsen in het Hindoepantheon. Dezelfde afbeeldingen verschenen ruim 50 jaar later in Picart's beschrijving van alle godsdiensten ter wereld.  Hoewel de alle avatars van Vishnu in het gedeelte over India werden behandeld met daarbij afgebeeld de bijbehorende prenten,  vermoed ik dat het de uitgever en redactie toen niet was opgevallen dat een aantal prenten over Japanse goden overeenkwamen met die van afgebeelde Indiase goden.

Titelpagina Montanus, 
Bron : Internet Archive

De Matsya Avatar van Vishnu in het werk van Montanus, Vishnu wordt in de tekst Kannon genoemd
Bron : Internet Archive

Het Karnen van de Melkzee,
De Kourma avatar van Vishnu,
In het werk van Montanus
Bron : Internet Archive

De Varaha avatar van Vishnu in het werk van Montanus, die hier Joosje Goesar wordt genoemd
Bron : Internet Archive


Canon,  Divinité de Japon
De Matsya avatar van Vishnu, (wordt hier gelijkgesteld met Kannon) In het Opus Magnum van Picart
Uitgegeven 1729
Bron : www.delpher.nl


La Divinité supreme , qui a creë le monde suivant les Japonais
De Kourma avatar van Vishnu in Picart, 1729
Bron : www.delpher.nl

 

Tiedebaik, Divinité de Japon
De Varaha avatar van Vishnu, In Picart, 1729.
Bron : www.delpher.nl

 Het betreft behalve Vishnu als de schildpad Kourma (Het Karnen van de Melkzee), de avatar Matsya (vis) en de avatar Varaha (everzwijn)

In de post over “De tempel van de 1000 beelden” plaatste ik al foto’s van een Japanse versie van Narayana, een van de beschermgoden. De Japanse naam voor Narayana is Naraenten. 

Narayana als beschermgod  in de 1000 beeldentempel in Kyoto

Narayana, als beschermgod in de 1000 beeldentempel in Kyoto,
detail

Vishnu wordt in Japan ook nog geëerd onder de namen Bichuten, Mishichiju en Ungyo 


Naraenten
Bron wikimedia commons
Ungyo
Bron : wikimedia commons



Overzicht van Hindoegoden in Japan
Bron : wikipedia